Türk Rekabet Hukukunda Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalar, Sağlayıcıların Bayilere Yaptığı Sınırlamalar ve Rekabet Etmeme Yükümlülüğü

ADMD Avukatlık Bürosu
Talha Fahri İzgeren

I. DİKEY ANLAŞMALAR NELERDİR ?

Motorlu taşıtlar sektöründeki dikey anlaşmalar ve sağlayıcıların bayilere yaptıkları sınırlamalara geçmeden önce dikey anlaşmalardan ve Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliğinden kısaca bahsetmek gerekir.

Rekabet Kurulu 2002 yılında içerik itibariyle pek çok dikey anlaşma türünü kapsayan “2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’ni çıkarmıştır. 2003 yılında, söz konusu Tebliğ’in uygulanmasında Rekabet Kurulu tarafından göz önünde bulundurulacak hususları açıkça belirtmek ve böylece Tebliğ’in teşebbüslerce yorumlanmasında doğabilecek belirsizlikleri en aza indirmek amacıyla ‘2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği Uygulama Kılavuzu’nu yayınlamıştır.

Yayınlanan Tebliğ’de dikey anlaşmalar “Üretim veya dağıtım zincirinin farklı seviyelerinde faaliyet gösteren iki ya da daha fazla teşebbüs arasında belirli mal veya hizmetlerin alımı, satımı veya yeniden satımı amacıyla yapılan anlaşmalar” şeklinde tanımlanmıştır.

Tebliğ uyarınca bir anlaşmanın dikey anlaşma olabilmesi için üç önemli hususun üzerinde durulması gerekmektedir. Bunlar;

1. Anlaşmaya iki veya daha fazla teşebbüsün dahil olması gerekmektedir. Dolayısıyla teşebbüs niteliğinde olmayan son kullanıcılar ile yapılan anlaşmalar Kanun’un 4. Maddesi kapsamında olmadığından grup muafiyetine de konu olamayacaktır.
2. Anlaşmaya taraf teşebbüslerin üretim veya dağıtımının farklı seviyelerinde faaliyet gösteriyor olması gerekmektedir.
3. Anlaşmanın belirli mal veya hizmetlerin alımı, satımı veya yeniden satımı amacıyla yapılmış olması gerekmektedir.

II. REKABETİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN KAPSAMINDA İHLAL HALLERİ VE GRUP MUAFİYETİ

Rekabet Hukuku Türk mevzuatında 4054 sayılı Rekabetin Korunması hakkında Kanun ve dikey anlaşmalara ilişkin olarak 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara ilişkin Grup Muafiyeti Tebliği ile düzenlenmiş olmakla birlikte, 2017/3 sayılı Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği ile Motorlu taşıtlar sektöründeki dikey anlaşmalar ayrıca düzenlenmiştir.

4054 sayılı Kanunun 4. Maddesi , belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmaların, uyumlu eylemlerin ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemlerinin hukuka aykırı olduğunu düzenlemiştir.

Maddenin devamında bazı sınırlamaların özellikle yasak olduğu belirtilmiştir. Bu sınırlamalar şunlardır:

1. Mal veya hizmetlerin alım ya da satım fiyatının, fiyatı oluşturan maliyet, kar gibi unsurlar ile her türlü alım yahut satım şartlarının tespit edilmesi,
2. Mal veya hizmet piyasalarının bölüşülmesi ile her türlü piyasa kaynaklarının veya unsurlarının paylaşılması ya da kontrolü,
3. Mal veya hizmetin arz ya da talep miktarının kontrolü veya bunların piyasa dışında belirlenmesi,
4. Rakip teşebbüslerin faaliyetlerinin zorlaştırılması, kısıtlanması veya piyasada faaliyet gösteren teşebbüslerin boykot ya da diğer davranışlarla piyasa dışına çıkartılması yahut piyasaya yeni gireceklerin engellenmesi,
5. Münhasır bayilik hariç olmak üzere, eşit hak, yükümlülük ve edimler için eşit durumdaki kişilere farklı şartların uygulanması,
6. Anlaşmanın niteliği veya ticari teamüllere aykırı olarak, bir mal veya hizmet ile diğer mal veya hizmetin satın alınmasının zorunlu kılınması veya aracı teşebbüs durumundaki alıcıların talep ettiği bir malın ya da hizmetin diğer bir mal veya hizmetin de alıcı tarafından teşhiri şartına bağlanması ya da arz edilen bir mal veya hizmetin tekrar arzına ilişkin şartların ileri sürülmesi

Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun 5. Maddesinde bazı şartların varlığı halinde teşebbüsler arası yapılan anlaşmaların 4.maddenin uygulamasından muaf tutulacağı belirtilmiştir. Bu şartlar şunlardır;

1. Malların üretim veya dağıtımı ile hizmetlerin sunulmasında yeni gelişme ve iyileştirmelerin ya da ekonomik veya teknik gelişmenin sağlanması,
2. Tüketicilerin bundan yarar sağlaması,
3. İlgili piyasanın önemli bir bölümünde rekabetin ortadan kalkmaması,
4. Rekabetin (a) ve (b) bentlerindeki amaçların elde edilmesi için zorunlu olandan fazla sınırlanmaması şeklindedir.

Dolayısıyla 5. Maddede bulunan şartların varlığı halinde, teşebbüsler arası yapılan sınırlamalar hukuka aykırı olmayacak ve grup muafiyetine tabi olacaktır.

III. 2017/3 SAYILI MOTORLU TAŞITLAR SEKTÖRÜNDEKİ DİKEY ANLAŞMALAR VE UYUMLU EYLEMLERE İLİŞKİN GRUP MUAFİYETİ TEBLİĞİ VE KAPSAMI

Daha önce rekabet kurumu tarafından yayımlanan 2005/4 sayılı Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşma Grup Muafiyet Tebliği (Mülga Tebliğ), 12 yıllık bir yürürlük süresinin ardından yürürlükten kaldırılmış ve yerine 2017/3 sayılı Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyet Tebliği (Tebliğ) yürürlüğe girmiştir.

Tebliğ’in kapsam maddesinde yeni motorlu taşıtların alımı, satımı veya yeniden satımı; motorlu taşıtların yedek parçalarının alımı, satımı veya yeniden satımı ve motorlu taşıtlara yönelik bakım ve onarım hizmetlerinin sağlanması konulu dikey anlaşmalara artık 2017/3 sayılı yeni Tebliğ hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir. Ancak söz konusu dikey anlaşmaların grup muafiyetine konu olabilmesi için öncelikle dikey sınırlamalar içermeleri ve muafiyet şartlarını sağlamaları gerekmektedir.

Bir başka deyişle, Tebliğ, motorlu taşıtlar sektöründe, yeni bir motorlu taşıtın sağlayıcısı tarafından ilk tedarik aşamasından son kullanıcıya yeniden satışına ve yedek parçaların sağlayıcıları tarafından ilk tedarikinden son kullanıcıya bakım ve onarım hizmetlerinin verilmesine kadar olan tüm seviyelerdeki dikey anlaşmalar için geçerli olacaktır.

Tebliğ’in kapsam maddesinin devamında motorlu taşıtlar sektöründe faaliyet gösteren rakip teşebbüsler arasında yapılan dikey anlaşmaların muafiyetten yararlanamayacağı düzenlenmiş olup, karşılıklılık koşulu bulunmayan ve sağlayıcının anlaşma konusu mal veya hizmetlerin üreticisi ve dağıtıcısı olduğu ; buna karşılık alıcının anlaşma konusu mal veya hizmetler ile rekabet eden mal veya hizmetlerin üreticisi olmayıp yalnızca dağıtıcısı olduğu anlaşmaların ise muafiyetten yararlanacağı belirtilmiştir.

IV. 2017/3 SAYILI MOTORLU TAŞITLAR SEKTÖRÜNDEKİ DİKEY ANLAŞMALAR VE UYUMLU EYLEMLERE İLİŞKİN GRUP MUAFİYETİ TEBLİĞİ UYARINCA MUAFİYET ŞARTLARI

Tebliğ uyarınca muafiyetten yararlanılabilmesi için ilk olarak nicel seçici dağıtımı ve münhasır dağıtımı konu alan anlaşmalar için taşıt veya yedek parça sağlayıcısının motorlu taşıt veya yedek parça sağladığı ilgili pazar payının %30’unu aşmaması gerekmektedir.

Nicel dağıtım sistemi Tebliğ’in 4.maddesinin birinci fıkrasında tanımlanmıştır. Buna göre sağlayıcının, dağıtıcılarını seçerken doğrudan veya dolaylı olarak dağıtıcıların sayılarını sınırlandıracak kriterler kullandığı seçici dağıtım sistemi nicel dağıtım sistemidir.

Yine Tebliğ’in 4.maddesinde, münhasır dağıtım sistemi, sağlayıcının belli bir bölgede yeniden satış için ürünlerini tek bir dağıtıcıya satmayı taahhüt ettiği ; aynı zamanda dağıtıcının münhasır olarak oluşturulmuş diğer bölgelere yapacağı aktif satışların sınırlandırıldığı bir dağıtım sistemi olarak tanımlanmıştır.

Nicel ve münhasır seçici dağıtım sistemlerinin yanı sıra bir de nitel seçici dağıtım sisteminden bahsetmek gerekir. Nitel seçici dağıtım sistemi, sağlayıcının, dağıtıcılar için sadece nitel olan, anlaşma konusu mal veya hizmetlerin niteliğinin gerektirdiği, dağıtım sistemine katılmak için başvuran tüm aday teşebbüsler için aynı olacak şekilde belirlenen ve ortaya konan, ayrımcı bir biçimde uygulanmayan ve doğrudan ya da dolaylı olarak dağıtıcıların sayısını sınırlamayan kriterler kullandığı seçici dağıtım sistemidir.

Buna göre; tarafların pazar paylarının %30 eşiğinin altında kaldığı dikey anlaşmalar bakımından münhasır dağıtım sisteminin, nicel dağıtım sisteminin ya da nitel dağıtım sisteminin uygulanması durumunda söz konusu anlaşmaların Tebliğ ile tanınan muafiyetten faydalanmak için aranan genel koşullardan ilkini karşıladığı söylenebilecektir. Bununla birlikte, tarafların pazar payının %30’un üzerinde olduğu dikey anlaşmalar, ancak nitel dağıtım sisteminin benimsenmesi halinde Tebliğ ile tanınan grup muafiyetinden faydalanabilecektir. Zira Tebliğde nitel seçici dağıtım sistemi açısından herhangi bir pazar payı eşiği düzenlenmemiştir.

Sağlayıcı ve dağıtıcı arasında yapılan dikey anlaşmanın grup muafiyetinden yararlanabilmesinin diğer koşulu ise yapılan anlaşmanın en az 5 yıl süreli olması ve anlaşmada yer alacak olan yenilememe isteğini anlaşmanın sona ermesinden 6 ay öncesinde bildirmeyi her iki tarafın da kabul etmesi veya anlaşmanın belirsiz bir süre için yapılması halinde feshi ihbar süresinin her iki taraf için de en az iki yıl olmasıdır. Bu koşulun amacı marka içi rekabeti korumak ve dağıtıcıların sınırlanamayacak davranışlarda bulunması nedeniyle anlaşmayı derhal sona erdirmesini önlemektir.

V. ANLAŞMALARIN GRUP MUAFİYETİNDEN YARARLANMASINI ENGELLEYEN SINIRLAMALAR

2017/3 sayılı Tebliğ’in 6. Maddesinde, rekabeti doğrudan veya dolaylı olarak engelleme amacı taşıyan sınırlamaları içeren bazı dikey anlaşmaların Tebliğ ile tanınan muafiyetten yararlanamayacağı düzenlenmiştir.

a) Dağıtıcının Yeniden Satış Fiyatının Belirlenmesine İlişkin Kısıtlamalar

Dağıtıcının kendi satış fiyatını belirleme serbestisinin kısıtlanması veya engellenmesi, dikey anlaşmayı grup muafiyeti dışına çıkaran sınırlamalardan bir tanesidir. Bu sınırlama sözleşmede yeniden satış fiyatının açık hüküm olarak konulması şeklinde doğrudan bir şekilde yapılabileceği gibi , dağıtıcının indirim oranı üst seviyesinin ve kar marjının belirlenmesi, tavsiye edilen fiyatlara uyduğu oranda dağıtıcıya özel indirimler uygulanması, tavsiye edilen fiyatlara uyulmadığı taktirde ise sağlayıcının teslimatları geciktirmesi veya anlaşmanın sona erdirilmesi gibi dolaylı yollarla da yapılabilmektedir.

Ayrıca belirtmek gerekir ki sabit veya asgari satış fiyatına dönüşmemesi koşuluyla sağlayıcının dağıtıcının azami satış fiyatını belirlemesine veya tavsiye etmesine olanak tanınmıştır. Dolayısıyla azami fiyatın ya da tavsiye edilen fiyatın belirlendiği dikey anlaşmalar grup muafiyetinden yararlanacaktır.

b) Dağıtıcının Satış Yapacağı Bölgeye veya Müşterilere İlişkin Kısıtlamalar

Teşebbüsler arası dikey anlaşmayı grup muafiyeti dışına çıkaran sınırlamalardan bir tanesi de, dağıtıcının satış yapacağı bölgeye veya müşterilere ilişkin yapılan sınırlamalardır. Ancak bazı hallerde bu sınırlamalara istisnalar getirilmiştir.

Münhasır dağıtım sisteminin söz konusu olduğu hallerde, sağlayıcıların kendilerine veya bir başka dağıtıcıya tahsis ettikleri münhasır bir bölgeye ya da müşteri grubuna aktif satış yapılması kısıtlanabilmektedir. Ancak bu münhasır bölgeye veya müşteri grubuna yapılacak olan pasif satışların kısıtlanması hukuka aykırı olacak ve dikey anlaşmayı grup muafiyeti dışına çıkaracaktır.

Tebliğde bu konuda getirilen ikinci istisna ise toptancı seviyesinde faaliyet gösteren alıcının son kullanıcılara satış yapmasının kısıtlanabilmesidir. Böyle bir kısıtlama dağıtım ağının etkinliğinin korunabilmesi ve malların ve hizmetlerin uç noktalarda eşit koşullarda tüketiciye sunulabilmesi açısından getirilmiştir.

Tebliğde yer alan bir başka istisna ise birleştirme amacıyla tedarik edilen parçaların satışına ilişkindir. Bu tür parçaları tedarik eden alıcının, parçaları üretici konumundaki sağlayıcının rakiplerine satmasının sağlayıcı tarafından kısıtlanması veya sınırlandırılması, dikey anlaşmayı grup muafiyeti dışına çıkartan bir sınırlama olarak değerlendirilmemektedir.

c) Seçici Dağıtım Sisteminin Uygulanmasına İlişkin Kısıtlamalar

Bir dikey anlaşmanın Tebliğ ile tanınan muafiyetten faydalanabilmesi için seçici dağıtım sistemi üyelerine son kullanıcılara yapılacak satışlar bakımından aktif veya pasif satış yasağı getirilememektedir. Ancak yeni motorlu taşıtların satışı istisna olmak üzere , dağıtıcının faaliyetlerini sürdürdüğü satış noktasının yerinin değiştirilmesi veya başka bir satış noktası açması sağlayıcı tarafından engellenebilmekle birlikte bu engelleme dikey anlaşmayı grup muafiyeti kapsamından çıkarmamaktadır. Zira satış noktasının fiziki özellikleri, seçici dağıtım sisteminde dağıtım sisteminin başarısını etkileyen önemli bir unsurdur.

d) Motorlu Taşıtların Dağıtımı, Yedek Parçaların Dağıtımı ve Bakım ve Onarım Hizmetlerinin Bir Arada Sunulmasına İlişkin Kısıtlamalar

Motorlu taşıt dağıtımı ile yedek parça dağıtımının ve bakım ve onarım hizmetlerinin bir arada sunulmasının sağlayıcı tarafından zorunlu tutulması, dikey anlaşmayı grup muafiyeti kapsamı dışına çıkaran sınırlamalar arasında sayılmaktadır. Bu düzenleme ile, taşıt sağlayıcıları tarafından yetkili dağıtıcılara satış ile birlikte satış sonrası hizmetleri verme yükümlülüğü getirilmesi veya yetkili servislere satış sonrası hizmetler ile birlikte yeni motorlu taşıt dağıtımı yükümlülüğü getirilmesi durumunda grup muafiyetinden yararlanılması mümkün değildir.

Ancak belirtmek gerekir ki, 2017/3 sayılı Tebliğ’in , satış ile satış sonrası faaliyetlerin bir arada sunulmasının sağlayıcı tarafından zorunlu tutulmasını anlaşmayı grup muafiyeti kapsamı dışına çıkaran sınırlamalardan biri olarak kabul etmesi ile bakım ve onarım hizmetlerinin sunumu ile yedek parçaların dağıtımı birlikteliğini zorunlu kılan dikey anlaşmalar grup muafiyetinden yararlanacaktır.

e) Özel Servislerin Yedek Parçaya Erişimini Engelleyen Kısıtlamalar

Motorlu taşıt sağlayıcısının yetkili dağıtıcıların, yetkili servislerin ve yetkili yedek parça dağıtıcılarının kendisi tarafından sağlanan motorlu taşıtların yedek parçalarını özel servislere satmalarını kısıtlaması, dikey anlaşmanın Tebliğ ile tanınan muafiyetten yararlanmasını engelleyen hukuka aykırı bir kısıtlama olarak sayılmıştır. Bu madde ile amaçlanan yetkili dağıtıcıların veya yetkili servislerin bu satışı gerçekleştirmek istemesi durumunda bunun sağlayıcı tarafından kısıtlanmasının önüne geçilmesidir.

f) Yedek Parça Dağıtımına İlişkin Kısıtlamalar

Motorlu taşıt sağlayıcısının, yedek parça sağlayıcılarıyla veya tamir ekipmanı, teşhis cihazı gibi ekipman tedarikçileriyle yaptığı anlaşmalarda, bu malların kendisine, yetkili yedek parça dağıtıcılarına, yetkili servislere, bağımsız yedek parça dağıtıcılarına, özel servislere veya son kullanıcılara satışını engelleyen kısıtlamalar, dikey anlaşmanın grup muafiyetinden yararlanmasını etkileyen kısıtlamalardan biri olarak kabul edilmiştir. Bu düzenlemenin temel amacı, yetkili yedek parça dağıtıcılarının, yetkili servislerin, bağımsız yedek parça dağıtıcılarının, özel servislerin veya son kullanıcıların bu malların tedarikinde motorlu taşıt sağlayıcısına bağımlılığını azaltmak ve bu malların sağlayıcılarına pazarda etkin bir şekilde faaliyet gösterme imkanı sağlamaktır.

Sağlayıcının, garanti kapsamındaki ücretsiz sunulan hizmetler dışında, yetkili dağıtıcılar ve yetkili servisler tarafından başka kaynaklardan elde edilen orijinal yedek parça veya eş değer kalitedeki yedek parçaların kullanılmasını kısıtlaması ve yetkili dağıtıcı ile yetkili servisin orijinal yedek parçaları parça üreticisinden doğrudan satın almasını engellemesi, dikey anlaşmanın Tebliğ ile tanınan muafiyetten faydalanmasını engelleyen sınırlamalar arasında sayılmıştır. Sağlayıcı sadece garanti kapsamında yapılan tamir, ücretsiz bakım ve araç geri çağırma hizmetlerinde yetkili dağıtıcıların ve yetkili servislerin kendisinden veya göstereceği bir teşebbüsten elde edilecek yedek parçaları kullanmasını zorlayabilir.
Tebliğ'in 6. maddesinin (h) bendi, yedek parça üreticisinin, bu parçaların üzerine ticari markasını veya logosunu etkili ve kolayca görülebilir şekilde yerleştirmesinin, dikey anlaşmanın grup muafiyetinden yararlanmasını engelleyen sınırlamalardan biri olarak düzenlenmiştir. Bu düzenleme, paket üzerine ticari marka veya logonun konulmasının engellenmesini de kapsamaktadır. Ancak motorlu taşıt sağlayıcısının, yedek parça üreticisi tarafından sağlayıcıya tedarik edilen parçaların üzerine kendi ticari markasını veya logosunu koymasını engelleyici nitelikte değildir.

VI. REKABET ETMEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Tebliğ’in 7. maddesinde, anlaşmalarda bulunmaları halinde anlaşmanın bir bütün olarak grup muafiyetinden yararlanmasını engellemeyen, ancak kendileri grup muafiyetinden yararlanamayan hükümler “Rekabet Etmeme Yükümlülüğü ve Ek Tesis Yerlerinin Açılmasının Kısıtlanması” başlığı ile düzenlenmiştir.

Düzenleme ile grup muafiyetinden yararlanması mümkün olmayan hükümlerin, anlaşmanın bütününden ayırarak geriye kalan hükümlerin grup muafiyeti kapsamına girmesini sağlamak mümkün kılınmaktadır.

Tebliğ uyarınca grup muafiyetinden yararlanamayacağı belirtilen rekabet etmeme yükümlülükleri motorlu taşıtların dağıtımı, yedek parça dağıtımı ve bakım ve onarım hizmetleri olacak şekilde ayrı ayrı düzenlenmiştir.

a) Motorlu Taşıtların Dağıtımı Bakımından Getirilen Rekabet Etmeme Yükümlülüğü

Motorlu taşıtların dağıtımı bakımından rekabet etmeme yükümlülüğü 2002/2 sayılı Tebliğ’e benzer olacak şekilde, “alıcının bir önceki takvim yılındaki alımları esas alınarak, ilgili pazardaki anlaşma konusu mal veya hizmetlerin ya da onları ikame eden mal veya hizmetlerin yeni motorlu taşıtların satışı pazarında %80’inden fazlasının sağlayıcıdan veya sağlayıcının göstereceği başka bir teşebbüsten satın almasına yönelik olarak alıcıya doğrudan veya dolaylı biçimde getirilen herhangi bir yükümlülük” olarak kabul edilmiştir.

Uygulama açısından bakıldığında, alıcıya getirilen rekabet etmeme yükümlülüğünün süresi büyük önem teşkil etmektedir. Belirsiz süreli veya süresi beş yıldan uzun olan rekabet etmeme yükümlülüğünün grup muafiyetinden yararlanması mümkün değildir. Bu durumda süresi beş yılı aşmayan veya beş yıldan sonraki uzatmanın her iki tarafın açık iradesi ile mümkün olduğu ve alıcının beş yıllık süre sonunda rekabet etmeme yükümlülüğüne son vermesini engelleyen herhangi bir durumun olmadığı hallerde rekabet etmeme yükümlülüğü grup muafiyetinden yararlanacaktır.

b) Yedek Parçaların Dağıtımı Bakımından Getirilen Rekabet Etmeme Yükümlülüğü

Yedek parçaların dağıtımı bakımından rekabet etmeme yükümlülüğüne yönelik hükümler motorlu taşıtların dağıtımından farklı düzenlenmekte olup buna göre rekabet etmeme yükümlülüğü, “alıcının bir önceki takvim yılındaki alımları esas alınarak, ilgili pazardaki anlaşma konusu mal veya hizmetlerin ya da onları ikame eden mal veya hizmetlerin satış sonrası pazarında %30’undan fazlasının sağlayıcıdan veya sağlayıcının göstereceği başka bir teşebbüsten satın almasına yönelik olarak alıcıya doğrudan veya dolaylı biçimde getirilen herhangi bir yükümlülük” olarak kabul edilmiştir. Bu tanım çerçevesinde öngörülen %30’luk sınır ile isteyen ağ üyelerinin, en az üç farklı rakip sağlayıcıdan mal alıp satmasına imkân verilmesi amaçlanmıştır.

Bununla birlikte yedek parçaların dağıtımı bakımından alıcıya anlaşmanın süresi boyunca getirilen her türlü rekabet etmeme yükümlülüğünün Tebliğ ile tanınan muafiyetten faydalanamayacağı düzenlenmiştir. Bir başka deyişle, alıcıyı belirli türde bir ürüne ilişkin alımlarının %30’dan fazlasını tek bir sağlayıcıdan almak zorunda bırakan doğrudan veya dolaylı yükümlülüklerin grup muafiyetinden yararlanması mümkün olmayacaktır. Bu düzenlemeye göre, grup muafiyetinden yararlanmak isteyen bir taşıt sağlayıcısı, alıcıya yalnızca kendi markasına ait yedek parçaları kullanma yükümlülüğü getirememektedir. Bununla birlikte, alıcı kendi iradesiyle tek bir markayı seçtiği takdirde, grup muafiyeti uygulanmaya devam edecektir.

Ayrıca belirtilmesi gereken bir husus ise sağlayıcının alıcıyı farklı markalara ait taşıtların yedek parçalarını servis tesisisin farklı bölümlerinde bulundurmaya zorlaması halinde bu hükmün grup muafiyetinden yararlanamayacağıdır. Zira böyle bir zorlama yetkili servisin diğer marka taşıtları tamir etme hakkının kısıtlanması anlamına gelecektir.

c) Bakım ve Onarım Hizmetlerinin Sağlanması Bakımından Getirilen Rekabet Etmeme Yükümlülüğü

Bakım ve onarım hizmetlerinin sağlanması açısından dikkat edilmesi gereken husus, alıcıya anlaşma süresi boyunca ve anlaşmanın sona ermesinden sonraki dönem için herhangi bir rekabet etmeme yükümlülüğü getirilmemesidir. Bu nedenle, taşıt sağlayıcısının, kendi dağıtım ağında bulunan bir yetkili dağıtıcının veya yetkili servisin, başka bir taşıt sağlayıcısı tarafından dağıtılan taşıtlara bakım ve onarım hizmeti sunmasını doğrudan veya dolaylı olarak engelleyen kısıtlamalar grup muafiyetinden yararlanamayacaktır. Bu düzenleme ile amaçlanan yetkili dağıtıcılar ve yetkili servislerin birden fazla markaya yetkili servis veya özel servis sağlanabilmesinin önünün açılmasıdır.

VII. EK TESİS YERLERİNİN AÇILMASININ KISITLANMASI

Tebliğ’in 7. maddesinin ikinci fıkrasında, seçici dağıtım sisteminin uygulandığı dikey anlaşmalarda, yedek parçaların dağıtımı veya bakım ve onarım hizmetleri bakımından, ek tesis yerlerinin açılması ile ilgili olarak getirilen doğrudan veya dolaylı yükümlülüklere Tebliğ ile tanınan muafiyetin uygulanmayacağı düzenlenmiştir.

Bu kapsamda sağlayıcının yetkili dağıtıcıların ve yetkili satıcıların açacağı ek satış noktalarını kısıtlama imkanı verilirken, yedek parçaların dağıtımı veya bakım ve onarım hizmetleri bakımından ek tesis yerlerinin açılmasının yasaklanması, 2017/3 sayılı Tebliğ ile sağlanan muafiyetten yararlanamamaktadır.