7244 Sayılı Kanun Kapsamında Şirketlerin 2019 Yılı Kar Dağıtımına Korona Virüsü Nedeniyle Getirilen Sınırlamalar

ADMD Hukuk Bürosu
Dilara Tamtürk

I. Giriş

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Ticaret Bakanlığı’nın 31.03.2020 tarihli yazısına istinaden   tüm ticaret odalarına gönderdiği 01.04.2020 tarihli ve 34221550-045.02-3392 sayılı bilgi yazısı neticesinde Türkiye genelinde birçok ticaret odası internet sitesinde kâr payı dağıtımına ilişkin yeknesak duyurular yayımlamıştır (“Duyuru“). İşbu Duyuru ile Covid-19 virüsü nedeniyle sermaye şirketlerinin özkaynaklarını korumasının önemine işaret edilmektedir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (“TCK”)’nun 408/II-d, 509/2, 519, 523 ve 608’inci maddeleri lafzından da açıkça anlaşılacağı üzere,  kar dağıtımı şirket genel kurulunun şirketin ve ortakların menfaatlerini birlikte göz önünde bulundurarak değerlendireceği bir husustur. Bu yönüyle, Ticaret Bakanlığı’nın tavsiye niteliğindeki bu Duyurusunun hukuki dayanağı tartışmalı olduğuna dair birçok tartışma bulunmaktaydı.

Ancak, 17.04.2020 tarihli, 31102 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7244 Sayılı Yeni Koronavirüs (COVID-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7244 sayılı Kanun”)’un 12’inci maddesi kapsamında TCK’ya geçici madde ile tavsiye niteliğindeki Duyuru ile kar payı dağıtımına getirilen sınırlamalar usulüne uygun bir şekilde yasalaştırılmıştır.

II. 7244 sayılı Kanun ile Getirilen Düzenleme Nedir?

İşbu tavsiye niteliğindeki Duyuru ile COVID-19 virüs salgını nedeniyle kamu iştiraki olanlar hariç, tüm sermaye şirketlerinin öz kaynaklarının korunmasının önemine işaret edilerek ve bu doğrultuda   2019 mali yılı için yapacakları Genel Kurul toplantılarında geçmiş yıl kârlarının dağıtıma konu edilmemesi, dağıtım tutarının 2019 yılı net dönem karının %25’ini geçmemesi ve yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisinin verilmemesi duyurulmuştu.

7244 sayılı Kanun’un 12. Maddesi kapsamında TTK’na eklenen Geçici Madde 13 ile yukarıda bahsi geçen duyuru aşağıdaki şekilde yasalaştırılmıştır.

Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonların, doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde ellisinden fazlasının pay sahibi olduğu şirketler hariç olmak üzere sermaye şirketlerinin 30.09.2020 tarihine kadar,

• dağıtabilecekleri kâr payı tutarı 2019 yılı net dönem kârının %25’ini aşamayacak,
• geçmiş yıl kârları ve serbest yedek akçeler dağıtıma konu edilemeyecek,
• genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemeyecek,
• genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı Kanun yürürlüğe girmeden önce alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem kârının %25’ini aşan kısma ilişkin ödemeler ertelenecektir.

Cumhurbaşkanı belirtilen süreyi üç (3) ay uzatmaya ve kısaltmaya yetkilidir. Ayrıca TTK’ya eklenen geçici maddeye ilişkin istisnalar ile uygulamaya dair usul ve esasları belirlemeye, Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşünü almak suretiyle Ticaret Bakanlığı yetkili kılınmıştır.

III. 7244 Sayılı Kanun İle TTK’ya Eklenen Geçici Madde 13 ile Getirilen Kısıtlamanın Amacı Nedir?

Değişikliğin gerekçesinde yeni tip korona virüsün (COVID-19) toplum sağlığına olduğu kadar ekonomik hayata da ciddi bir tehdit oluşturduğu; bu nedenle salgının ekonomik faaliyetler üzerindeki olumsuz etkilerinin bertaraf edilebilmesi amacıyla çeşitli tedbir programları uygulamaya konulduğu belirtilmiştir. Salgının ekonomik etkisi henüz net olarak ortaya konulamadığından, söz konusu düzenleme ile ihtiyatlılık politikası gereği olarak, şirket kaynaklarının nakit kâr dağıtımı yapılmak suretiyle azaltılmaması, şirketlerin mevcut öz kaynak yapılarının korunması ve ilave finansman ihtiyacının doğmaması amaçlanmıştır.

IV. SONUÇ

Kar payı dağıtım oranını 30/09/2020’ye kadar geçerli olmak üzere sınırlandıran TTK’ya eklenen geçici madde 13 emredici nitelikte bir hükümdür. İlgili hükme aykırı olarak karar alınması halinde, ilgili kararının iptal edilebilirliği veya butlanından söz edilebilecektir.

Ayrıca, TTK madde 210’da düzenlenen Ticaret Bakanlığı’nın fesih davası açma yetkisi de gündeme gelebilecektir. İlgili maddeye göre “Kamu düzenine veya işletme konusuna aykırı işlemlerde veya bu yönde hazırlıklarda ya da muvazaalı iş ve faaliyetlerde bulunduğu belirlenen ticaret şirketleri hakkında, özel kanunlardaki hükümler saklı kalmak kaydıyla, Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca, bu tür işlem, hazırlık veya faaliyetlerin öğrenilmesinden itibaren bir (1) yıl içinde fesih davası açılabilir”

Ek olarak belirtmek isteriz ki, kar payı dağıtımı kararları tescile tabi işlemler olmadığı için, Ticaret Sicili’nin uygulamalarından bağımsız olarak, şirketlerin kanuna uygun karar almaları yönetim kurulu ve pay sahiplerinin sorumluluğundadır.

Yukarıdaki açıklamalarımız ışığında, istisna kapsamında olmayan sermaye şirketlerinin genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı 7244 sayılı yürürlüğe girmeden önce alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, alınacak yeni bir karar ile 2019 yılı net dönem kârının %25’ini aşan kısma ilişkin ödemelerin 30.09.2020 tarihine kadar ertelendiği karara bağlanmasını önermekteyiz.